4 ноябр куни бир неча штатда губернатор, мэр ва маҳаллий ҳокимият вакиллари учун сайлов бўлиб ўтди.
34 ёшли Зоҳран Мамданий 50 фоиздан ортиқ овоз тўплаб, Нью-Йорк шаҳри тарихидаги илк мусулмон раҳбар ва сўнгги юз йил ичидаги энг ёш мэр бўлиб сайланди.
“Сиёсий беқарорлик даврида Нью-Йорк умид ва ёруғлик манбаи бўлади. Сиз муҳожир бўлинг, транс жамоаси аъзоси, Доналд Трамп томонидан федерал ишдан бўшатилган кўплаб қора танли аёллардан бири, ёки озиқ-овқат нархлари тушишини кутаётган ёлғиз оналардан бўлинг, фарқи йўқ, агар ҳаёт сизга босим ўтказаётган бўлса, сиз билан бирга биз ҳам курашамиз”- деди у сайловдан кейинги баёнотида.
Ўзини социалист деб танитиб келган Мамданий Нью-Йоркни оддий одамлар учун қулай шаҳарга айлантиришни ваъда қилган. Сайлов кампаниясида у бир миллионга яқин квартиранинг ижара ҳақини оширмаслик, мактабгача таълимдан бошлаб автобусларни бепул қилиш каби прогрессив, халқнинг ҳаёт сифатини яхшилашга қаратилган режаларни таклиф этган. Шунингдек, “миллионерларга солиқ” жорий этиш ва бу маблағни ижтимоий дастурларни кенгайтиришга сарфлашни билдирган. Кузатувчилар эса бу лойиҳаларни амалга ошириш қийин бўлишини таъкидлашган.
Сайловдан олдин АҚШ президенти Доналд Трамп уни “Ҳаёлпараст демократ” деб атаган. Агар Мамданий мэрликка сайланса, Нью-Йорк шаҳрига федерал маблағ ажратишни тўхтатишини айтиб, таҳдидли баёнот ҳам берган.
Мамданий илгари унчалик таниқли бўлмаса ҳам, ижтимоий тармоқларда фаол эди. Ёшларни ва Демократлар партияси аъзоларини ўз тарафдорига айлантира олди. Натижада у Нью-Йоркнинг собиқ губернатори ва партиянинг раҳбарияти орасида фаворит бўлган Эндрю Куомони сайловда ютди.
Сайлов комиссияси 1969 йилдан бери илк бор шаҳар раҳбарини сайлашда 2 миллионга яқин киши иштирок этганини маълум қилди.
Демократларнинг ички сайловида мағлуб бўлганидан сўнг мустақил номзод сифатида иштирок этган собиқ губернатор Эндрю Куомо рақибини табриклади. CBS телеканали прогнозига кўра, у 41,6% овоз олган. Республикачи Кёртис Слива эса 7% овоз билан учинчи ўринни эгаллади. У ҳам мағлубиятни тан олди.
Мамлакат раҳбари Трамп сайловчиларни партиядоши Сливага эмас, “коммунист Мамданига қараганда аввал муваффақиятга эришган” демократ Куомога овоз беришга чақирган.
Ёш сиёсатчини демократларнинг бир қатор таниқли вакиллари, жумладан собиқ вице-президент Камала Харрис ва қўллаб-қувватлаган. Мамданийнинг ғалабасини айниқса ёшлар қувонч билан қарши олди.
“Менимча, ёшимизга яқин инсоннинг сайланиши жуда яхши. Бу ростдан ҳам, янгилик ва ижобий ўзгаришдек туюлади. Унинг сиёсати менга маъқул. У жонкуяр, тизимга ва президентга қарши чиқишдан қўрқмайди. Бу мен учун жуда илҳомлантирувчи ҳолат” - деди журналистларга ўзини Ким Харт деб таништирган сайловчи.
Ғалаба қозонгани маълум бўлганидан кейинги нутқида Мамданий президент Трамп ҳақида ҳам тўхталиб ўтди:
“Нью-Йорк муҳожирлар шаҳри бўлиб қолади. Муҳожирлар қурган, муҳожирлар олға сурган шаҳар. Энди бу кечадан бошлаб уни муҳожир бошқаради. Президент Трамп, сўзимга қулоқ солинг! Бир инсонга етиш учун ҳаммамиз синовлардан ўтишга мажбур бўламиз”.
Овоз бериш натижалари эълон қилинганидан сўнг президент “Энди бошланади” деган сўз билан чекланди, Вакиллар палатаси спикери, республикаси Майк Жонсон эса Мамданийни экстремист деб атади:
“Нью-Йорк шаҳридаги демократлар ҳақиқий экстремист ва марксистни танлашди. Бунинг оқибати бутун мамлакатда сезилади. Зохран Мамданийнинг сайланиши - Демократлар партиясининг радикал, ҳукуматга боғланган социалистик партияга айланишини мустаҳкамлайди”.
Мики Шеррил.
Умуман олганда, Демократлар бу сайловларда учта муҳим пойгада ғалаба қозониб, Доналд Трамп президентликка қайта келганидан кейинги илк сиёсий синовда таҳлилчилар айтганидек, партияга янги куч бағишладилар ҳамда янги авлод раҳбарларини олиб чиқдилар.
Виржиния ва Нью-Жерсида демократлар - Эбигейл Спанбергер ва Мики Шеррил губернаторлик сайловларида ишончли фарқ билан ғалаба қозонишди. Бу ғалабалар Демократлар учун келаси йил бўлиб ўтадиган Конгресс сайловлари олдидан муҳим туртки сифатида кўрилмоқда.
Нью Жерсида губренаторликка республикачилардан номзод бўлган Жек Чиаттарелли:
"Ҳаммангизга миннатдорчилик билдираман. Сизларни яхши кўраман. Кураш тугамайди. Лекин келинг, барчамиз яхши кўрадиган штатни тузатиш учун бор кучимизни сарфлайлик. Биламан, сиз ҳам шундай деб ўйлайсиз. Шунинг учун бу ерда турибсиз" - деди.
Собиқ президент Барак Обама демократ номзодларни ғалаба билан табриклади ва “келажак бироз ёруғроқ кўрина бошлади”, деди.
Собиқ давлат котиби Ҳиллари Клинтон бу ғалабаларни “демократ аёллар учун тарихий бурилиш” деб атади. Сенатор Элизабет Уоррен ва Калифорния губернатори Гэвин Нюсом Спанбергерни ғалаба билан табриклашди.
Шу билан бирга, Флорида сенатори Рик Скотт Зохран Мамданийнинг сайланишига ишора қилиб, “Флорида ҳар доим коммунистик ва социалистик режимлардан қочганлар учун бошпана бўлган, энди ҳам шундай бўлади” - деди.
Халқаро нашрларда бугунда энг кўп тилга олинаётган Зоҳран Мамданий Угандада ҳинд оиласида туғилган. Онаси - машҳур ҳинд-америкалик режиссёр Мира Наир, отаси - олим Маҳмуд Мамданий.
У етти яшарлигида оиласи билан АҚШга кўчиб келган, 2018 йили АҚШ фуқаролиги олган. Жорий йил бошида суриялик Раме Дуважига уйланган.
Зоҳран Мамданий рафиқаси билан
Мамданий Мэн штатидаги Боудин коллежида Африка тадқиқотлари факультетини тамомлаган. У ерда у “Талабалар Фаластиндаги адолат учун” номли ташкилотнинг асосчиларидан бири бўлган.
Сиёсатга кириб келишидан олдин турар жой соҳасида маслаҳатчи бўлиб ишлаган ва уйидан ҳайдалиш хавфи остида қолган муҳтож шаҳар аҳолисига ёрдам берган.