АҚШ Қуролли кучларининг Африка қўмондонлиги 26 май куни Россия яқинда генерал Халифа Ҳафтар қуролли гуруҳи томонида жанг қилаётган ёлланма аскарларни дастаклаш учун Ливияга жанговар учоқлар ташланганига оид баёнот тарқатди.
АҚШ қўмондонлиги сайтида, иддаоларга кўра, Ливияга келгани тахмин қилинаётган учоқлар суратлари келтирилган.
Баёнотда Россиядаги ҳаво базасидан парвоз қилган учоқлар даставвал Сурияга қўнгани, Сурияда улар Россия авиациясига мансуб экани билинмаслиги учун белгилари бўялгани айтилади.
Африка қўмондонлиги раҳбари генерал Стивен Таунсендга кўра, Россия анчадан бери Ливиядаги зиддиятга аралашганини рад этиб келган, бироқ эндиликда “буни яширмай қўйган”. Унинг таъкидлашича, Ҳафтар етакчилигидаги Ливия миллий армиясида ҳам, у томонда туриб жанг қилаётган “Вагнер хусусий ҳарбий ширкати” ёлланма аскарларида ҳам Ливияга келган тўртинчи авлод жанговар учоқлари йўқ. “Россиялик ёлланма учувчилар Россиядан етказиб берилган учоқларда парвоз қилиб, ливияликларни бомбалайди”, деди америкалик генерал.
Баёнотда Россия хатти-ҳаракатлари Ливияда зиддият давом этиши ва қурбонлар сони кўпайишига олиб келиши урғуланади. Айни пайтда Ҳафтарни дастаклаш орқали Россия узоқни кўзловчи стратегик мулоҳазаларга таянмоқда. АҚШ қўмондонлигига кўра, Россия Ливия соҳилига яхшилаб ўрнашиб олиб, у ерда кириш ва манёвр учун чеклов ва тақиқ системасини жойлаштиришга уринмоқда, бу эса, ўз навбатида, жанубий Европани хавф остига қўяди. Россиянинг Ливиядаги хатти-ҳаракатлари Европага муҳожирлар оқими ошишига ҳам сабаб бўлади.
Россия Мудофаа вазирлиги АҚШ қўмондонлиги иддаолари юзасидан ҳали изоҳ берганича йўқ.
Ливияга Россияники экани тахмин қилинган камида саккизта ҳарбий учоқ ташлангани ҳақида аввалроқ Bloomberg агентлиги хабар қилганди. Агентлик учоқлар Ливияга Суриядаги Хмеймим ҳарбий базасидан етиб келганини иддао қилган. Таъкидланишича, авиация Ҳафтар амалиётини дастаклаши лозим. Москва бу хабар юзасидан ҳам изоҳ берган эмас.
Ливияга келган учоқлар суратларини таҳлил қилган The Drive сайти аввалроқ уларнинг Россияга тегишлилигини шубҳа остига олган. Бу учоқлар ичида камида олтита МиГ-29 қирувчиси ва иккита Су-24 ҳужум учоғи бор, айни пайтда МиГ-29 учоқлари Суриядаги ҳаво кампаниясида қўлланилган эмас. Материалда, манбалардан олинган маълумотларга кўра, қирувчи учоқларни Ҳафтар қўшинларига Бирлашган Араб Амирликлари Беларусдан сотиб олиб, етказиб берган бўлиши мумкинлиги иддао қилинади. Уларни Мисрдан етказиб берилгани ҳам истисно қилинаётгани йўқ. Бу мамлакатлар Ҳафтарни дастакламоқда ва тез-тез қурол-аслаҳа билан таъминлаб турибди.
Ҳафтар ўзи билан курашаётган Миллий муроса ҳукумати қўшинларга қарши ҳаво зарбаларини кучайтиришга тайёрлигини билдирган. Бироқ Ҳафтар кучлари Триполи остонасидаги жангларда муваффақиятсизликларга учраётганига қарамай, ҳали Ливияга яқинда келган учоқларнинг жанговар ҳаракатларда иштирок этгани ҳақида хабар қилингани йўқ.
Аввалроқ Туркия матбуоти “Вагнер ХҲШ” жангчилари жанг майдонини тарк этиб, фронт орқасига эвакуация қилингани ҳақида хабар берганди.
Ливияда айни пайтда фуқаролар уруши кетяпти. Ҳозирда мамлакат ғарби ва пойтахт Триполини Миллий муроса ҳукумати ўз назорати остида тутиб турибди. Уни БМТ, ғарб мамлакатлари, Туркия ва Қатар дастакламоқда. Мамлакат шарқи ва жанубининг бир қисмини Ливия намояндалар палатаси назорат қилмоқда. 2014 йилда сайланган бу гуруҳ “Тобрукдаги ҳукумат” сифатида танилган. Уни яқинда ўзини мамлакатдаги ягона ҳокимият деб эълон қилган генерал Халифа Ҳафтар бошчилигидаги Ливия миллий армияси дастакламоқда. Унга, ўз навбатида, БАА ва Миср кўмак бермоқда. Ҳафтар бир неча бор Москвага ташриф буюриб, россиялик юқори лавозимли амалдорлар билан музокаралар олиб борган. Россия расман ўзаро кураш олиб бораётган томонларнинг ҳеч қайсисини дастаклаётгани йўқ.
Жорий йил бошида Владимир Путин ва Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон 12 январдан Ливияда жанговар ҳаракатларни тўхтатиш ташаббуси билан чиққан эдилар. Ҳафтар бу таклифни рад этган. Эрдўғон Ҳафтар томонида 2 минг чоғли россиялик ёлланма аскар жанг қилаётганини иддао қилган. Расмий Москва, Ливияда россиялик фуқаролар бор бўлган тақдирда ҳам, улар Россия куч ишлатар тузилмаларини тамсил этмаслигини билдириб келади.